Geef wat vaker een compliment (maar doe het goed)

1 maart 2025

Algemeen

Julie Linthorst

Partner Yoconfio - The social safety company

Een goed geplaatst compliment kan echt een verschil maken. Het bevordert onderlinge verbinding, versterkt vertrouwen en draagt bij aan een prettige en veilige sfeer – op het werk, op school, binnen een team of gewoon thuis. Toch geven we ze nog best weinig. En áls we het doen, dan niet altijd op de juiste manier. In deze blog lees je hoe je een compliment krachtig en effectief inzet én waarom het zo belangrijk is voor sociale veiligheid.

Inhoudsopgave

Wat is een compliment eigenlijk?

Een compliment is een positieve, oprechte uitspraak waarmee je waardering uitspreekt voor iemands gedrag, inzet, prestaties of eigenschappen. Bijvoorbeeld: “Je hebt dit project echt helder en rustig gepresenteerd!” of “Ik waardeer hoe aandachtig je naar anderen luistert.” Het is dus iets anders dan zeggen dat je iemand aardig vindt – het draait om gerichte waardering.

Compliment versus feedback op wat fout gaat

Een compliment gaat over wat goed gaat, terwijl feedback meestal bedoeld is om iets bij te sturen. Beide zijn nuttig, maar in veel organisaties ligt de nadruk vooral op verbeterpunten. En dat is jammer: mensen leren óók van positieve bevestiging. Complimenten stimuleren gedrag dat je vaker wilt zien, zonder dat het als kritiek overkomt.

De rol van complimenten in sociale veiligheid

In een sociaal veilige omgeving durven mensen zichzelf te zijn, hun mening te geven en fouten te maken. Complimenten spelen hierin een sleutelrol. Ze geven erkenning, versterken het vertrouwen en bouwen aan een positieve groepsdynamiek. Wie zich gewaardeerd voelt, zal eerder open communiceren en zich kwetsbaar durven opstellen.

Wat gebeurt er in je brein bij een compliment?

Complimenten activeren je hersenen. Bij het ontvangen van een compliment komt dopamine vrij – het gelukshormoon. Je voelt je gezien, gewaardeerd en zelfverzekerd. Maar ook bij het géven van een compliment gebeurt er iets moois: je lichaam maakt oxytocine aan – het knuffelhormoon – waardoor je je meer verbonden voelt met anderen. Een win-win dus!

Wanneer geef je een compliment?

Eigenlijk altijd. Toch zijn er momenten waarop het extra veel impact heeft:

Na een presentatie of prestatie
Bij zichtbaar doorzettingsvermogen of lef
Tijdens een teamoverleg, om samenwerking te versterken
In een 1-op-1-gesprek, om waardering te tonen
Na een zware periode, wanneer iemand zich herpakt

Voorbeelden van krachtige complimenten

“Ik vond het knap hoe je rustig bleef luisteren toen het gesprek spannend werd. Dat helpt echt in ons team.”
– Benoem specifiek gedrag dat waardevol is.
“Dank je dat je me gisteren hielp met die lastige klant. Door jouw kalmte kon ik ook rustig blijven.”
– Verbind je waardering aan een concreet moment.
“Door jouw manier van leidinggeven voel ik me veilig om fouten te maken. Dat motiveert me enorm.”
– Laat zien welk effect iemands gedrag op jou heeft.

Wat maakt een compliment krachtig?

Oprechtheid – Zeg het alleen als je het écht meent.
Specificiteit – Vermijd vage uitspraken als “Goed gedaan” en wees concreet.
Timing – Geef het compliment zo snel mogelijk na het moment.
Persoonlijke toon – Gebruik je eigen woorden, spreek vanuit jezelf.
Relevantie – Sluit aan bij wat voor de ander belangrijk is.

Complimenteren in gezelschap – doen of niet?

Ja, mits… Complimenten in groepsverband kunnen inspireren en een positieve cultuur stimuleren. Maar:

Wél doen als het gaat over zichtbaar gedrag of teamresultaten.
Niet doen bij iets persoonlijks of gevoeligs – dat hoort 1-op-1.
Nooit doen als het anderen benadeelt of een competitieve sfeer creëert.

Waarover kun je beter géén compliment geven?

Mijd complimenten over:

Uiterlijk – Zeker op de werkvloer kan dat ongemakkelijk of ongepast zijn.
Eigenschappen waar men weinig invloed op heeft – Zoals intelligentie (“Wat ben jij slim”) in plaats van inzet (“Je hebt je goed voorbereid”).
Vergelijkingen – “Jij doet dat veel beter dan je collega…” werkt averechts.

Focus liever op inzet, ontwikkeling of samenwerking.

Valkuilen bij het geven van complimenten

Steeds dezelfde persoon complimenteren – anderen kunnen zich buitengesloten voelen.
Overdrijven – “Dit is het beste ooit!” komt ongeloofwaardig over als het niet klopt.
Te mechanisch – Als het moet, voelt het geforceerd.
Compliment met een bijsmaak – “Voor jouw niveau heb je het best goed gedaan.” Dat voelt eerder als kritiek.

En als het misgaat?

Een verkeerd geplaatst of onoprecht compliment kan het tegenovergestelde effect hebben. Het kan ongemak oproepen, argwaan wekken of zelfs demotiveren. Als mensen het gevoel hebben dat er een dubbele agenda achter zit, is de impact negatief.

Kun je ook té veel complimenten geven?

Ja. Wie te vaak complimenteert, loopt het risico dat de waarde afneemt. Mensen kunnen het als nep ervaren of er ongevoelig voor worden. Soms geeft het zelfs druk: “Wat als ik het de volgende keer minder goed doe?”

Wees dus selectief. Complimenten hebben de meeste impact als ze oprecht én verdiend zijn.

Complimenten geven – kun je dat oefenen?

Zeker. Complimenteren is een vaardigheid die je kunt trainen. Begin klein:

Observeer bewust – Kijk actief naar positief gedrag om je heen.
Schrijf dagelijks één compliment op – Voor jezelf of voor een ander.
Zeg het hardop – Spreek het compliment ook daadwerkelijk uit.
Vraag feedback – Hoe kwam het over? Voelde het goed?

Hoe vaker je oefent, hoe makkelijker en natuurlijker het wordt.

Oefening: de complimenten-challenge

Daag jezelf uit: geef komende week elke dag één oprecht compliment aan iemand in je omgeving. Je collega, partner, buurman of iemand op straat – iedereen telt. Noteer kort wat je zei, hoe het ontvangen werd en wat het met jou deed. Je zult verrast zijn door het effect van zo’n klein gebaar.

Tot slot
Een compliment is meer dan een aardig woord. Het is een krachtig communicatiemiddel dat bijdraagt aan een positieve, veilige en sociale omgeving. Mits je het goed aanpakt: oprecht, concreet, en met aandacht voor het juiste moment.

Dus… durf jij het aan? Geef vandaag nog dat compliment – je weet nooit wat het teweegbrengt.

Deel artikel: